Özlem SARSIN – İZMİR
Ege Bölgesi Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar, Ege Bölgesi’nin en büyük 100 sanayi kuruluşunu açıkladı. Listede ilk üç sırayı Star Rafineri, Tüpraş İzmir Rafinerisi ve Petkim Petrokimya paylaşırken, ilk 10 firma sıralamasında geçen seneye göre bir değişiklik olmadı. Kârlı firma sayısı 82, ihracat yapan firma sayısı ise 96 olarak açıklandı.
Toplantıda Türkiye ve dünya ekonomisini de değerlendiren Yorgancılar, Türkiye’nin önü açık bir ülke olduğunu söyleyerek, “Hayatımda hiç karamsar olmadım. Enflasyonu yeneceğiz bundan hiç şüphem yok. Ekonomi politikalarına sonuna kadar destek olacağımızı geçmişte söyledik şimdi de yineliyorum. Bütün çabalar enflasyonu aşağı indirebilmek için. Tabi ki enflasyon bir dokunuşta 60’tan 40’a, 40’tan 30’a inmeyecek, böyle bir şey yok. Şirketlerimiz ve bankalarımız güçlü. Ama yeter ki birlik beraberlik ve istişare ile programı devam ettirelim” dedi.
“Rahatlama 2026’dan sonra”
2023 yılında yüzde 4,5 büyüyen Türkiye ekonomisinin, 2024’te yüzde 3,0-3,5 bandında büyümesinin beklendiğini belirten Yorgancılar, “Enflasyonda zirve rakamları geride kalmakla birlikte, 2024 ve 2025 yıllarında enflasyon tekrar 40-45 seviyelerine, belki önümüzdeki yıl 30-35 seviyelerine iner ama bu tablolara göre rahatlamayı 2026 yılından sonra göreceğimizi bekliyorum” diye konuştu. Şirketlerin yatırım yapması için faizlerin yüzde 10- 15 seviyelerine inmesinin gerektiğini söyleyen Yorgancılar, “Tek rakamlara ulaşmak kolay değil bunu biliyoruz ancak bunu enflasyonu aşağı indirerek başarabiliriz. Enflasyon aşağı düştüğü takdirde kredi faizleri de aşağı düşecek, Türk Lirası’nın değeri de yerini bulacak ama kurun eksik değerlemesi aşırı değerlemesi de sorun. Dövizin aşırı yükselmesi de fiyatlara yansıyor ve enflasyonun yükselmesine sebep oluyor. Ekonominin kuralları var ve bu değişmez. Onun için kendi kendine yetebilen yerli üretim ve eğitim modelini bizim ülkemizin yapması gerekiyor” dedi.
Öz kaynakların aktifler içindeki payı arttı
Enflasyon düzeltmesi ile toplam aktifler içinde borç ve öz kaynak payı, yani firmaların kaynak yapısındaki dengenin değiştiğine de dikkat çeken Yorgancılar, “Bugüne kadar öz kaynağın aktifler içindeki payı yüzde 30’ların altında kalırken, 2023 yılında yüzde 57,4’e yükselmiştir. Bu şirketlerin geleceği açısından olması gereken yönde sağlıklı bir gelişmedir. Çünkü borçluluk oranların azalış eğiliminde olması hem krediye ulaşımdaki zorluk ve kredideki maliyetlerin yüksek olmasından kaynaklandı. Daha doğrusu yapılmak istenen yatırımlar ertelendi. Türk sanayicisi gözü pektir. Yeni bir yatırım, yeni bir üretim konu olduğu zaman borçlanır ve yatırımına başlar. O yüzden öz kaynaklar geçmişte yüzde 30’ların altında iken, şimdi krediyi bulmadaki zorluk, AB’deki talebin düşmesi gibi gelişmeleri alt alta koyduğunuzda kredi alamıyoruz, vize alamıyoruz, satışların ne olacağı belli değil diyerek borçlanmadan öz kaynaklarını artırma yollarına gitti.” dedi.
100 Büyük Firmanın KDV alacak miktarının bir önceki yıla göre; yüzde 97 oranında artarak 7,5 milyar TL’ye ulaştığını da söyleyen Yorgancılar, “Faizler yüzde 50-55 civarında, firmalar kredi kullanıyor, devletten de 7,5 milyar lira alacağı var. Firmalar, bir yandan finansman temini sorunu yaşarken, işletme faaliyetleri için sermayeye ihtiyaç duyarken, diğer yandan devreden KDV’sini alamamanın sıkıntısını yaşamaya devam etmektedir. Bu nedenle KDV alacağı olan firmalara alacak tutarı oranında kredinin kamu bankalarınca faizsiz olarak verilmesi ve anapara geri ödemesinin de KDV iadeleri ile yapılması uygun olacaktır” dedi.
100 büyük firmanın 96’sı ihracat yapıyor
Ege Bölgesi’nin 100 büyük kuruluşunun 96’sının ihracat yaptığını ve bunun güzel bir tablo olduğunu söyleyen Ender Yorgancılar, “Temel göstergelerde, cari ve reel değişim oranlarında üretimden satışlar 2022 yılında 606.117 milyon lira iken 2023 yılında 796.867 milyon liraya yükseliyor. Enflasyondan arındırılmış değişim oranlarına baktığımızda ise tablomuz eksiye dönüyor. Yani ciro olarak üretimden satışlar artıyor ama enflasyondan arındırdığınız zaman eksi yüzde 11 geride. Dolar bazlı baktığımızda da yüzde 8,3 civarında düşmüş görünüyor. 100 firma bir önceki yıla üretimden satışları yüzde 31, net satışlarının ise yüzde 26 artırdı. Ama ÜFE’nin yüzde 44, TÜFE’nin yüzde 64 olduğu bir ortamda yeterli derecede artmadığını da söyleyebiliriz. Üretimin net satışlar içindeki payı da yüzde 90’dan 94’e yükseldi” dedi
İhracatçılar yerli girdi kullandı
Zorlu küresel konjonktürde; Türkiye’nin ihracatı yüzde 0,5 artarken, 100 büyük firmanın ihracatını yüzde 22 artırmayı başardığına dikkat çeken Yorgancılar, “Net ithalatçı görünse de, firmalarımız 2023 yılında ithalatını yüzde 14, 4 azaltmıştır. Bu veriler 100 büyük firmanın daha çok yerli girdi kullanarak daha çok ihracat yaptığı anlamına gelmektedir. Türkiye’nin GSYH’sı içinde Ar-Ge harcamalarının payı yüzde 1,32 iken, 100 büyük firmamızın Ar-Ge harcamalarının net satışlar içindeki payı binde 16’dan binde 19’a yükselmiştir. Ar-Ge harcaması cari olarak yüzde 55, reelde ise yüzde 4 artarak 1,6 Milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Yapılan ArGe harcamasının yüzde 42’si, yabancı sermayeli firmalara aittir. Yüksek teknolojili ürün yapabilmemiz için bu rakamların artması gerekiyor” dedi.
